Lex

Mijn complimenten Rovertje, het was kort, maar duidelijk. Zelfs ik op Malta heb de reportage vandaag kunnen zien. VRT kan ik niet ontvangen, maar ik zag dat BVN vanmiddag een Afrit 9 uitzending had. BVN is een satellietzender die Nederlandse en Belgische programma's herhaalt, veelal van de vorige dag, maar ook wel veel ouder. Het was dus een gokje, maar inderdaad werd het GPS-item uitgezonden. ++ Lex ++

Dit zijn toevallig twee punten waar de moderne GPS V wel goed in is. Je kunt bij elk waypoint ook achteraf de positie middelen. Als je dat op een verbeterde positie doet floept hij er onmiddellijk naar toe. En het commentaarveld bevat ruim 60 posities; omdat het zoveel ruimte van het scherm inneemt moet je het wel via een menuutje oproepen, het is niet permanent zichtbaar. ++ Lex ++

Ik heb al jaren een draagtasje voor de (grotere) Garmin GPS 45 dat aan een broekriem hangt. Daar past de GPS V dus ruim in en dat blijkt geen bezwaar. Je hoeft dus niet per se een precies passend tasje te vinden. Voor tijdens het gebruik heb ik geen voorziening, en dat lijkt me ook moeilijk i.v.m. de kleine lettertjes op het beeldscherm. ++ Lex ++

In dit draadje over het projecteren van Waypoints wil ik toch nog even het ideale systeem beschrijven dat zowel mijn Garmin GPS III als de haast antieke Garmin GPS 45 bezitten, en dat ik node mis op mijn moderne GPS V. Op elke waypointpagina wordt afstand en richting t.o.v. de huidige GPS-positie aangegeven. Die huidige positie kun je echter vervangen door een willekeurig waypoint, waarna de projectie vanuit dat waypoint wordt aangegeven. Omgekeerd, als je afstand en/of richting invult, wordt dit de nieuwe positie van het onderhavige waypoint. Je kunt dus op eenvoudige wijze van elke positie zien hoe hij t.o.v. de andere ligt, en ook elk waypoint vanuit elke andere positie projecteren - ook achteraf -. En dat is het minpunt van het systeem, je kunt zo misschien ongewild de coördinaten wijzigen. Het systeem van de V is wel meer fool proof, je kunt vanuit elke positie een nieuw waypoint projecteren, het oude kan je door projectie dus niet veranderen. Dat de GPS V, als opvolger van de III, deze voorziening niet meer biedt zal wel het gevolg zijn van het ontstaan van gespecialiseerde GPSsen voor land- en watergebruik. De V is voor gebruik op het land, en daar is het over het algemeen minder belangrijk. Het wachten is nu dus op een speciale Geocaching GPS, of speciale firmware, ik ben benieuwd. ++ Lex ++

Ik ben het helemaal eens met Elsinga. Alleen denk ik dat hij hier EUR City Select kaarten bedoelt. ++ Lex ++

Ik begrijp Rovertje ook niet helemaal. Een europese GPS V bevat een europese basiskaart. Dit is een kaart op hoofdwegenniveau, dus alleen geschikt om over grotere afstanden te navigeren. Kleine wegen en straten ontbreken dus, maar via die grotere wegen kan wel een route worden berekend. Knooppunten en aansluitingen van autosnelwegen zijn echter gereduceerd tot een enkele kruising, er wordt gewoon aangegeven dat je linksaf moet slaan op het snijpunt als je rechts af de snelweg moet verlaten om daarna linksaf te slaan. Ook zijn de wegen samengesteld uit grotere rechte stukken, zodat je vaak op geruime afstand van de weg lijkt te rijden. Van Amerika is een nog veel beperktere kaart aanwezig, eigelijk alleen grenzen en aanduiding van enkele grote steden. Voor de amerikaanse GPS V geldt natuurlijk het omgekeerde. Met de europese versie wordt een MapSource kaart van NL,B,LUX,F meegeleverd, die wel veel details biedt. En voor ca. 100 Euro extra (als ik me goed herinner) krijg je de rest van W-Europa erbij. Kleine buitenwegen, straten, vaak ook huisnummers en wegenknooppunten zoals ze werkelijk zijn. Nadeel is dat je maar een beperkt gebied (ca. 1/3 van NL) tegelijkertijd in het geheugen kunt hebben. Samengevat: de amerikaanse versie is ongeschikt om in Europa op te navigeren. Waypoints invoeren en opzoeken gaat natuurlijk wel, maar daarvoor kun je ook een veel goedkopere GPS gebruiken. Als je een europese MapSource kaart erbij koopt kun je wel navigeren, maar alleen in het gebied waarvan je de kaart hebt geladen. Let op, er bestaan verschillende soorten MapSource kaarten, de meegeleverde is de uitgebreidste. ++ Lex ++

Ik weet niet zeker of het ook op de GPS12 kan, maar een methode die op de mij bekende GPSsen mogelijk is, is de volgende: Je bevindt je op het uitgangspunt. Beweeg nu de cursor over het kaartje; er verschijnt dan boven in beeld een afstands- en richtingaanduiding (t.o.v. je huidige positie). Deze afstandsaanduiding is in meters. Als de afstand en richting goed zijn markeer je het punt (enter). Dit is dan het geprojecteerde waypoint. Dezelfde methode is zelfs mogelijk als je je niet op het uitgangspunt bevindt. Je stelt dan 'meet afstand' in vanaf het uitgangspunt, en verschuift de cursor tot de afstand en richting vanaf het uitgangspunt goed zijn. Helaas gaat dit alles niet goed op als de pixelgrootte van het kaartje tientallen meters groot is. Dan worden de stappen natuurlijk te groot. Als dit bij de GPS12 het geval mocht zijn denk ik dat het onmogelijk is iets beters te doen dan je nu al doet. ++ Lex ++

En niet alleen visueel, ook in werkelijkheid. Ik denk dat Sjors even in de war was met die twee. Ik heb beide caches bezocht en weet zeker dat HOOGTE.NL op enkele tientallen meters afstand ligt van het drielandenpunt, terwijl ZUID.NL op enkele kilometers afstand ligt. ZUID.NL is trouwens een uitstekend ijkpunt, omdat het op 1 m afstand ligt van de haakse hoek die de grens hier maakt. ++ Lex ++

Voor zover ik weet is de door onze GPSsen opgegeven hoogte onafhankelijk van het gekozen coördinatenstelsel. Verandering van stelsel geeft geen verandering van hoogte. Het is zelfs nog sterker. Als ik als coördinatenstelsel RD instel krijg ik hier op Malta streepjes te zien als coördinaten, omdat het buiten het RD-gebied ligt. Maar de hoogte wordt wel keurig aangegeven. ++ Lex ++

De weergegeven hoogte op je GPS. Hierboven wordt gezegd dat de GPS de hoogte weergeeft t.o.v. de WGS84-ellipsoïde, en wordt uitgelegd hoe die zich verhoudt tot NAP. Op mijn GPSsen wordt echter niet de hoogte t.o.v. de WGS84-ellipsoïde, maar t.o.v. de WGS84-geoïde aangegeven. Die geoïde is een betere benadering van het zeeniveau, alhoewel nog lang niet volmaakt. Daartoe bevat de GPS een tabel met correcties, en afhankelijk van waar je je bevindt wordt een correctie toepast op de ellipsoïde-hoogte. Die tabel verkleint de miswijzing van de hoogte t.o.v. zeeniveau van enkele tientallen meters tot slechts enkele meters. Ik was altijd in de veronderstelling dat alle GPSsen van zo'n tabel gebruik maken, maar gezien het bovenstaande is dit dus waarschijnlijk niet zo. In elk geval gebruiken de Garmin 45, GPS III en GPS V wel zo'n tabel. Het blijkt overigens niet uit de gebruiksaanwijzing, maar uit de waarnemingen, die binnen de meetnauwkeurigheid overeenstemmen met NAP, en geenszins met NAP+43m. ++ Lex ++

Sinds het EGNOS-signaal op 1 april officieel is geworden maken ook de Garmin-ontvangers er gebruik van. In de testfase werd het genegeerd, nu niet meer! Zie het draadje Geocaching Forum ->GEOCACHING ->Algemene Vragen -> Waas - Nauwkeurig zoeken in dit forum. ++ Lex ++

Dit begrijp ik niet. Een grote EPE geeft aan dat er afscherming is op het doel, bijvoorbeeld bos. Maar dat kan je zelf ook wel zien als je op enkele meters afstand bent van het doel. En als het doel alleen zeer plaatselijk wordt afgeschermd, bijvoorbeeld een eenzame boom of een afdak, zou de plaatser m.i. op enkele meters afstand, waar de ontvangst wel goed is, een hulppunt moeten inmeten, waarna hij het eigenlijke punt projecteert vanaf dat hulppunt. Of eigenlijk twee: Een op een grote afstand, en een op een zo klein mogelijke afstand waar de ontvangst nog goed is. Als je dan alle 3 punten op een rechte lijn legt heb je de richting ook. Die hulppunten worden natuurlijk niet vermeld, en de zoeker moet dan op hetzelfde idee komen, een extra uitdaging! ++ Lex ++

Ik ben het grotendeels met de stelling van Stefanne eens, maar niet helemaal. De plaatser zou in ieder geval kunnen proberen een zo goed mogelijke positie te krijgen. Met middeling als zijn GPS het toelaat, met een goede satellietconstellatie en zo mogelijk ook EGNOS. Voor die constellatie moet hij misschien een tijdje wachten, de rest is er wel of niet. Als de opgegeven coördinaten goed zijn, gaat een zoeker in elk geval rond de goede plek zoeken! Het stroomverbruiknadeel voor de zoeker kan worden omzeild door pas als je dicht bij het doel bent EGNOS in te schakelen. Wat het laatste punt betreft zou het zinvol kunnen zijn in de cachebeschrijving een foutschatting voor de coördinaten op te nemen. ++ Lex ++

Jacala, aan die firmware ligt het dus niet. Je hebt volgens mij al al het mogelijke gedaan, en nog gaat het niet goed. Ik had in mijn GPS V al maanden GeoSat 33 en 44 'vast' bij de te ontvangen satellieten staan. Eind maart was 33 plotseling weg, maar ik heb hem met een koude start teruggekregen. En sinds de middag van 1 april geeft hij altijd correcties door. Ik snap ook niet hoe het kwam dat hij uit de lijst weg was, maar hij is bij mij gelukkig niet verdwenen nadat 33 officieel was geworden. ++ Lex ++

Goh, dat is nog eens nauwkeurig zeg. Hoe wordt die grote nauwkeurigheid bereikt? Wordt er soms een basisstation opgesteld op het land in de buurt? Die methode is al eens eerder i.v.m. landmeten ter sprake gekomen. ++ Lex ++

Waar aan de hemel staat GeoSat 33? Ik vind nu voor midden-Nederland hoogte 27°, azimuth 206°. De waarden die Stefanne opgaf gelden voor een punt in de Noordzee op 160 km ten noorden van Leeuwarden. Verandert de satelliet zo van positie of heeft Stefanne niet de juiste positie op het kaartje aangeklikt? Verder vind ik voor München (foto enkele berichten terug) 29° en 214°. Dit scheelt niet zoveel met Nederland. Voor Malta is het wel gunstiger, 38° hoogte en 224° azimuth. De positie van GeoSat 44 is in Malta trouwens beduidend gunstiger dan in Nederland: In Nederland 11° hoogte, in Malta 24°, azimuth voor beide 116°. ++ Lex ++

Hebben beide Legends dezelfde firmware versie? ++ Lex ++

Dat uitzicht is niet beter dan op een open plek in Nederland. Vooral het uitzicht naar het zuiden kan niet bijzonder goed zijn. Het punt ligt aan de noordzijde van de bebouwde kom van Schwabhausen, 24 km ten NW van München. Ook nog direct ten zuiden van een klein riviertje, dus als er een helling is is die de verkeerde kant op voor uitzicht naar het zuiden. Aangezien alle satellieten behalve twee zeer laagstaande ontvangen worden, en ook gezien het stratenpatroon denk ik dat het landschap vrij vlak zal zijn. Met dank aan MapSource. Ik meen me trouwens te herinneren dat de omgeving van München een tamelijk vlak gebied is dat op zo'n 500 m hoogte ligt. Ik heb daar eens een tussenlanding gemaakt waarbij ik voor het eerst ook tijdens de landing op mijn GPS keek hoe hoog we waren (foei!). Ik dacht nog: 'ik zou de hoogte veel geringer inschatten dan hij werkelijk is', waarna we op zo'n 500 m hoogte de grond raakten. Dom dom dom. ++ Lex ++

Ik heb gisteren nog 2 series waarnemingen gedaan. De resultaten: datum: 1 apr / 2 apr / 2 apr starttijd: 20.25 / 10.35 / 19.30 duur: 3h39 / 7h21 / 4h28 aantal: 221 / 443 / 270 oostwaarde max.verschil: 4 m / 7 m / 5 m standaarddev.: 0,84 m / 1,18 m / 1,13 m noordwaarde max.verschil: 5 m / 8 m / 10 m standaarddev.: 1,07 m / 1,17 m / 2,09 m hoogte max.verschil: 16,4 m / 16,3 m / 17,3 m standaarddev.: 2,11 m / 2,68 m / 2,78 m Ik ben er niet helemaal zeker van of EGNOS steeds heeft gewerkt. Het is dus te beschouwen als de nieuwe toestand, niet als de ‘EGNOS werkt’ toestand. De resultaten van gisteren zijn dus slechter dan die van eergisteren. Het kan natuurlijk aan de satellietconstellatie liggen, want de waarnemingstijden waren niet dezelfde. Ik heb een beetje willekeurig opgenomen, en pas achteraf gezien hoe het was. ++ Lex ++

Is er al aan het stroomverbruik gedacht? Een ankeralarm is zinvol als je gaat slapen, of in ieder geval rustig bijligt. Als je dan naast je GPS een computer aan moet zetten voor je ankeralarm heb je toch wel een flink stroomverbruik. Of is een scheepsaccu zo groot dat dat helemaal niet telt? In ieder geval lijkt het me beter een andere GPS te kopen, met ankeralarm, dan je motor te moeten starten om de accu bij te laden. Dan heb je bovendien een reserve GPS voor als de eerste het niet meer zou doen. ++ Lex ++

Ik heb vanavond een reeks waarnemingen gedaan; 220 waarnemingen van een stilstaande GPS, met een tussenruimte van 1 minuut, dus ruim 3,5 uur. Enkele maanden geleden heb ik een soortgelijke reeks zonder EGNOS opgenomen. Het betreft de UTM-positie van een punt op mijn dak. De stapgrootte van de waargenomen coördinaten is dus 1 m. Standaardafwijking van de waarnemingen zonder en met EGNOS: _oostwaarde: 1.16 m / 0.84 m noordwaarde: 2.45 m / 1.07 m _____hoogte: 3.53 m / 2.11 m Dus vooral de noordwaarde is belangrijk verbeterd, de oostwaarde die al bijna net zo goed was als de noordwaarde nu is nog iets verbeterd, en de hoogte blijft het moeilijkst. ++ Lex ++

Dat moet je zelf regelen: Ga op de forumhoofdpagina naar mijn controles Onder opties linksonder: Boord Instellingen Dan achter Staat zomertijd aan? aanvinken. Het board levert standaardtijd; welke tijd bij jou wordt weergeven bepaal je hier zelf. Dat is niet zo handig, want nu moet iedereen zelf instellen dat de zomertijd is ingegaan. Ik heb daar in januari al op gewezen, maar het kan kennelijk niet anders. ++ Lex ++

Nog een paar aanvullende opmerkingen: In de loop van de middag heb ik een aantal malen gekeken, en steeds was er EGNOS-signaal. Wellicht gaat het hier in Malta iets beter dan in Nederland, omdat de satelliet hier hoger aan de hemel staat. Bij het aanzetten gebeurt het volgende: eerst is er gewone ontvangst, maar al vrij snel (1 minuut) verschijnen de eerste 'D's. Hoewel de EPE aanvankelijk 5 a 6 meter geweest kan zijn, kan hij bij de eerste 'D's behoorlijk terugvallen, ik heb wel 17 m gezien. Kennelijk wordt als er tenminste 3 'D's zijn alleen naar die 'D'-satellieten gekeken. Dus eerst weer 2-dimensionale, dan 3-dimensionale plaatsbepaling. Na enige tijd wordt, afhankelijk van de satellietconstellatie, een EPE van 2 of 3 m aangegeven. Bij de laatste keer aanzetten, na een pauze van zeker een uur, viel me op dat er al 'D's verschenen voordat 33 gelockt was. De correcties en het locken zijn dus ook zichtbaar twee verschillende zaken. 44 kan ik ook ontvangen, al wordt die bij mijn huis op meer plaatsen afgeschermd dan 33. Ik heb daar geen zwarte balk gezien, maar dat wil dus niet noodzakelijkerwjs zeggen dat hij geen correcties uitzendt. ++ Lex ++

Hoera, hij doet het! Vanochtend zag ik nog niets, maar nu (13h15) zag ik voor het eerst differential aangeduid op mijn Garmin (GPS V). Zolang het uitgezonden signaal nog als testsignaal wordt gekenmerkt maakt een Garminontvanger er geen gebruik van. Nu is het dus geen testsignaal meer. Het signaal is dat van satelliet 33 (West-Afrika). Nu wordt ook voor het eerst aangegeven dat het signaal hiervan is gelockt. Dat is dus in de functie van plaatbepalingssatelliet, net als de gewone met nummers 1-32. Verder worden bij ontvangst van 33 de meeste staafjes op het ontvangstdisplay voorzien van een ‘D’, inclusief 33 zelf. Overigens blijft 44 (Oost-Afrika) onveranderd een grijze balk. De aangegeven nauwkeurigheid nam toe tot soms 2 m, terwijl ik bij gewone ontvangst meestal 5 m of meer zie, soms 4 m, nooit minder. Wel is wonderlijk hoe de ontvanger er mee omgaat. Een eerste indruk van wat ik zag: Aanvankelijk is er gewone ontvangst, eerst 2-dimensionaal, dan 3-d. Nauwkeurigheid 5 m. Als na zo’n 2 minuten het EGNOS-signaal doorkomt worden eerst enkele satellieten voorzien van een ‘D’; weer 2-dimensionale ontvangst, 7 m. Kennelijk wordt in dit stadium alleen gekeken naar de satellieten waarvan de correctie bekend is, zodat het resultaat slechter is dan zonder EGNOS. Als er meer satellieten van een ‘D’ worden voorzien, verandert het weer in 3-d ontvangst en loopt de nauwkeurigheid op. Bij afscherming van 33 verdwijnt na enige tijd de ‘differential’ aanduiding weer (ook de ‘D’-s) maar de aangegeven nauwkeurigheid houdt dan nog even de ongekend goede waarden. Mij is niet duidelijk of in dit stadium nog gebruik wordt gemaakt van de correcties of niet. ++ Lex ++

Opgevoerde???? Wil je dat eens uitleggen? Ik veronderstelde altijd dat je er heel bedaard op rondtoert. ++ Lex ++