Lex

Vroeger zou je er niet naar hoeven te zoeken. Toen ik op school was, en ook lang daarvoor, was het register van de Bos-atlas anders ingericht dan tegenwoordig. De ligging van een object op de kaart werd niet zoals nu aangegeven met vaknummers, maar met coördinaten (in ° en '). Je hoefde dus niet een heel vak af te zoeken, en ook had je de coördinaten voor andere doeleinden direct beschikbaar. Het kostte wel wat meer ruimte in het register, maar de voordelen waren m.i. evident. Ik vind de verandering een typisch voorbeeld van de debilisering van het schoolwezen. ++ Lex ++

Ja, daar heb je me te pakken. Ik heb Eisenbrant ook gelezen, en weet dus dat de snelheid ook uit dopplermetingen bepaald wordt. Maar de moeilijkheid voor mijn uitleg is dat ik dan voor de nauwkeurigheid geen directe vergelijking kan maken met de plaatsbepaling, wat met de afstand/tijd methode wel kan. Omdat de nauwkeurigheid van de twee methoden bij constante snelheid (en richting) ongeveer hetzelfde zal zijn kan de nauwkeurigheid op deze wijze toch worden vergeleken, hoewel er eigenlijk gesmokkeld wordt door de versimpeling van de meetmethode. ++ Lex ++

Snelheidsmeting lijkt al gauw nauwkeuriger dan plaatsbepaling, gedeeltelijk doordat we andere normen aanleggen. Stel dat de fout in de positiebepaling 5 m bedraagt, een redelijke waarde. In onze perceptie is dat "wel 5 m mis", want 5 m is iets wat we ons goed kunnen voorstellen, en een gebied van 10 m middellijn is een groot gebied om minutieus te onderzoeken. Snelheidsmeting is in principe het bepalen van de afstand tussen twee punten die vlak na elkaar de positie waren. Omdat deze punten onder vrijwel gelijke omstandigheden worden bepaald, zal de miswijzing van 5 m hoogstwaarschijnlijk voor beide punten ongeveer gelijke afstand en richting hebben. Stel dat het verschil tussen de miswijzingen 1 m bedraagt, dan is de fout in de afgelegde afstand dus 1 m. De meeste GPSsen passen een vorm van middeling toe, stel over 5 seconden. De fout in de gemeten snelheid is dan 0,2 m/s, dat is 0,7 km/h. Omdat we ons bij snelheid niet iets tastbaars, zoals een af te zoeken terrein, kunnen voorstellen kunnen we het alleen vergelijken met de snelheid, bijv. 100 km/h, en dan denken we "dat is nauwkeurig zeg!". Als we de miswijzing van 5 m zouden vergelijken met de afstand tot de satellieten, honderden km's, zouden we dat ook als heel nauwkeurig ervaren, maar zo doen we het niet. En wat betreft hoogtemeting; door de geometrie van de satellieten is de verwachte fout in de hoogte ongeveer 2x zo groot als die in de horizontale positie. Verder is het onduidelijk of alle GPSsen de hoogte boven het zeeniveau aangeven, of dat er toch zijn die de hoogte boven de WGS84 ellipsoïde aanhouden. In dat laatste geval zijn de opgegeven waarden in Nederland systematisch 43 m te hoog. Zie ook Hoogtemeting - Garmin gps v ++ Lex ++

Xela (kennelijk alex omgekeerd ) geeft in het voorgaande berichtje leuke aanvullende informatie over de toch niet zo constante zeemijl. Maar de zeemijl varieert niet zoveel als hij zegt. Een zeemijl is gelijk gekozen aan 1 minuut breedtegraad, en niet lengtegraad. Als de aarde een zuivere bol zou zijn zou de zeemijl, op welke breedte je hem ook definieert, dezelfde lengte hebben. De invloed van de breedte op de definitie is alleen die van de afplatting van de aarde, en niet de cosinus van de breedte die Xela veronderstelt; dat zou zijn als de zeemijl gekoppeld was aan een lengteminuut, en dat is dus niet het geval. De zeemijl is nu dus een vaste lengte, welke vrijwel gelijk is aan 1 breedteminuut, waar ter wereld je je ook bevindt. ++ Lex ++

Duidelijkheid hierover kun je vinden in het draadje Snelheidsmeting ... - Afwijkingen auto-gps? ++ Lex ++

Gelukkig is dit niet waar. Wat de Prof. erover zegt is wel waar, maar het jaarlijkse verloop is alleen van belang voor preciesiemetingen. Het verloop is in de orde van 2,5 cm/jaar. Met de bij geocaching gebruikelijke nauwkeurigheid duurt het tientallen, zo niet honderden jaren voor er een verschil merkbaar zou worden. ++ Lex ++

Even vooropgesteld dat ik een volstrekte leek ben op OZI-explorer gebied, dus verbeteringen zijn welkom. Die gridsnijpunten zijn in het britse systeem. Als je je OZI wilt ijken in lat/lon WGS84 moet je dus die gridsnijpunten omzetten. Dat kun je doen met je GPS. Deze punten voer je dan in om te calibreren. Of het resultaat voldoende nauwkeurig zal zijn weet ik niet. Je gaat zo immers een kaart waar de lengtelijnen convergeren calibreren op lat/lon. Misschien kan dat goed gaan, maar je zult dan waarschijnlijk een flink aantal calibratiepunten per kaart moeten invoeren. Of het programma zou zo moeten zijn ingericht dat je de projectiemethode van de kaart kunt opgeven, dan kun je misschien met 4 punten volstaan. Ik weet dat niet. Ik denk dat Prof. Y. Lupardi dit het beste kan uitleggen of verwijzen. ++ Lex ++

Het land is verdeeld in hokken van 100x100 km; de positie is een hokaanduiding van twee letters en binnen dat hok oost- en noordwaarden van 0 to 100000 m. Bovendien gebruiken ze een eigen datum. Voor de omzetting zal vast wel een computerprogramma bestaan, maar dat heb je niet nodig. Hoogstwaarschijnlijk kun je je GPS op 'British Grid' o.i.d. instellen. Mogelijk moet je dan ook het datum instellen op 'Ordnance Survey GB', dat hangt van je GPS af, sommige doen het automatisch, andere niet. Als je de instelling omzet op British grid en datum veranderen alle coördinaten in je GPS in dit stelsel, dus ook die van eerder ingevoerde waypoints. Omzetten gaat dus als volgt: Stel het stelsel waarin de coördinaten beschikbaar zijn in in het hoofdmenu. (Het onderdeel heet bij Garmin 'Location'.) Voer de punten in als waypoint. Stel het stelsel waarin je wilt omzetten in in het hoofdmenu. Lees de coördinaten af van de ingevoerde waypoints. opm.: Als je GPS het stelsel niet zou kennen biedt het instelbare usergrid in dit geval weinig soulaas. Het usergrid zou namelijk voor elk hok anders moeten worden ingesteld. ++ Lex ++

Dus als ik het goed begrijp is een baseline de verbindingslijn van twee ontvangers waar van beide geen uitgemeten positie bekend is. De lengte en richting van die baseline kunnen met postprocessing zeer nauwkeurig worden bepaald, maar de exacte positie van de baseline is dus onbekend. De onzekerheid in de satellietpositie (2,6 m) werkt hierin wel volledig door. Maar door in het netwerk een uitgemeten punt op te nemen kan van alle punten de positie met grote nauwkeurigheid worden bepaald. Graag correctie als deze samenvatting niet juist is. ++ Lex ++

Inderdaad verbazingwekkend dat de onzekerheid in de satellietpositie maar zo weinig invloed heeft. Geldt dat eigenlijk alleen voor het werken met een basistation of ook voor een eenvoudige GPS? Maar wat is een baseline? Ik heb geen idee. Het enige wat ik kan verzinnen is de afstand tot een basisstation, maar wellicht zit ik er helemaal naast. Kan dat misschien uitgelegd worden? Nee hoor, zegt de muggenzifter, dat is ruim 1 mm. Een hele orde van grootte meer, maar natuurlijk nog steeds verbazingwekkend weinig! ++ Lex ++

Prof. Lupardi wijst er terecht op dat één van die discontinuiteitslijnen dwars door Nederland loopt. Het voordeel van RD is natuurlijk dat Nederland zonder discontinuiteiten wordt weergegeven, het nadeel is dat het niet ver buiten Nederland reikt. Voor werken binnen Nederland is het een uitstekend stelsel, natuurlijk vooral doordat de gedetailleerde kaarten op RD berusten. Wel ben ik van mening dat Geocaching een universele notatie moet hebben, dus voor cachecoördinaten dient RD alleen naast HDDDMM.MMM te worden gebruikt. Dat ik het in mijn vorige stukje niet vermeldde is omdat het niet op het WGS84 datum is gebaseerd, en de vraag was waarom er verschillende notaties zijn voor hetzelfde WGS84 datum. ++ Lex ++

Een prima idee dat ook met Windows 98 en IE 5.0 uitstekend werkt. ++ Lex ++

Volgens mij zijn het oude gewoonten; het is maar net wat je gewend bent. Graden-minuten-seconden is een oude verdeling; naar het schijnt in de luchtvaart als enige in gebruik, maar die werken ook met een hoogte in voeten, althans in het westen. Die doen alles om verwarring uit te sluiten, zelfs als ze daarvoor rot-eenheden moeten blijven gebruiken. Graden-minuten is heel prettig in de zeevaart, omdat een minuut breedtegraad precies een zeemijl is (de zeemijl is zo gekozen). Graden is voor een ieder die zich verre van de tafel van 60 wil houden; waarom hij niet gebruikt wordt bij geocaching begrijp ik niet. UTM is erg prettig werken omdat alles in meters wordt aangeduid, zowel lengte als breedte. Het nadeel is dat er discontinuiteiten zijn; bij de overgang naar de volgende sector heb je een probleem. Eigenlijk overlappen de sectoren elkaar om het discontinuiteitsprobleem te omzeilen. Maar onze GPSsen doen daar helaas niet aan. Overigens is dat omzeilen maar betrekkelijk, want het betekent wel twee verschillende coördinatenparen die hetzelfde punt aanduiden. Kortom, alle stelsels hebben voor- en nadelen. Bij de keuze laat men zich leiden door gewoonte en door wat men in zijn eigen situatie het belangrijkste vindt. ++ Lex ++

Een correctie van een slordigheidje in het vorige bericht: 26,10 (minuten, decimalen) moet zijn: 26,10 (seconden, decimalen). Hoewel de omzetting niet zo moeilijk is, vergt hij toch wel een rekenmachine of een staartdeling. Je kunt het ook door je GPS laten doen. Als je je GPS in het hoofdmenu instelt op HDDDMMSS.S kun je de coördinaten van en naar Route66 zo overnemen. Als je daarna weer de oorspronkelijke HDDDDMM.MMM instelt krijg je de bij geocaching gebruikelijke notering te zien. En ter rechtzetting van een misverstand: Een datum zoals WGS84 is eigenlijk een soort benadering van de vorm van het aardoppervlak. WGS84 kan dan ook samengaan met decimaal verdeelde graden, decimaal verdeelde minuten en ook met decimaal verdeelde seconden. Zelfs met meters oost- en noordwaarde, zoals in de UTM notatie. Wat in het vorige bericht omrekenen tussen Route66 en WGS84 wordt genoemd is omrekenen tussen graden-minuten-seconden en graden-minuten. Bij deze eenvoudige omrekening blijft het datum hetzelfde, in dit geval wordt voor beide WGS84 verondersteld. Als Route66 een ander datum zou hebben zou deze omrekening niet opgaan, je hebt dan een echt omrekenprogramma nodig, of je GPS, waarin je dan ook het datum voor beide gevallen moet instellen. ++ Lex ++

En als je dan toch bij zo'n kerk staat, kijk dan of er een windwijzer op de toren staat. Onder de haan (of ander beest, in Den Haag is het een ooievaar) vind je meestal de windrichtingen aangegeven. Dan weet je het zeker, maar je moet wel voldoende dichtbij zijn natuurlijk. Het schip kan je vanaf een veel grotere afstand als oostwijzer gebruiken! Oude kerken zijn wat de richting betreft betrouwbaarder dan nieuwe. Nieuwe hebben vaak gevels evenwijdig aan de straat, waarbij de kerk in het stratenstelsel moest worden ingepast. Bij oude kerken kon de voorkeursrichting meestal vrijelijk worden aangehouden. De straten kwamen dan later om de kerk, waarbij de straatrichting werd aangepast aan de kerk, of de kerk kwam scheef t.o.v. de straat te staan. ++ Lex ++

Maar vergeet de datuminstelling niet! Bij de graden en minuten zie je vanzelf wel of het klopt als je even goed oplet, want bij een verkeerde instelling is de manier waarop de getallen gegroepeerd zijn echt anders. Maar als het datum verkeerd staat ingesteld zie je er niets van. Alleen de getallen hebben een iets andere waarde, waardoor je er ruim honderd meter naast kan zitten. Voor geocaching moet het datum op WGS84 worden ingesteld. Meer info vind je o.a. in het draadje Lon/lat/wgs - Wat is het nu eigenlijk. ++ Lex ++

zaterdag=21 juni, slechts 4 dagen later!!!!!!! Prof. Lupardi, je moet een kristallen bol aanschaffen en dan ligt er weer een nieuwe carrière in het verschiet! Nog even een nieuwe naam verzinnen naast Yoto en Piet , en je hebt er weer onvermoede mogelijkheden bij. En met een ietsje meer geluk, of gewoon een langer lijstje, voorspel je ook nog PRECIES het goede beest. ++ Lex ++

Ik begrijp het zo dat Michiel de track de eerste keer gebruikt om van een afstand komende het beginpunt te vinden. Hij zou ook een GOTO naar dat beginpunt kunnen doen, dat komt bijna op hetzelfde neer, behalve dat de eerste methode hem wellicht langs een deel van de track (in omgekeerde richting) zal voeren. Eenmaal bij het beginpunt aangekomen kan dan de eigenlijke opdracht voor het volgen van de track worden gegeven. ++ Lex ++

Maporama doet het. Tik de adresgegevens in, en je krijgt een kaartje. Onderaan vind je coördinaten, maar let op: ze zijn in de vorm graden-minuten-seconden en in decimaal verdeelde graden, dus niet in de bij geocaching gebruikelijke graden-decimaal verdeelde minuten. ++ Lex ++

Okee, ik weet er nog een. Als je door een smalle stadsstraat loopt (stadscanyon) is de kans groot dat je geen goede GPS-ontvangst hebt. Als je er behoefte aan hebt het zuiden te weten, heb je geluk als die stadscanyon in een wijk met veel allochtone bewoners ligt. Je zult dan veel antenneschotels aan de huizen aantreffen, en die wijzen allemaal ongeveer naar het zuiden. (Ik ben zelf ook zo'n allochtone bewoner, en op mijn dak kun je ook zo'n zuidaanwijzer vinden. Hier op Malta zie je trouwens ook veel zonnepanelen voor warmwatervoorziening, die wijzen ook het zuiden aan.) ++ Lex ++

Inderdaad reuze grappig dat je de truc uit een telefoonboek hebt, Eagles. Aanvulling: De hoek tussen twee uurcijfers op een horloge is 30°. De 40 minutenfout geeft een afwijking van 10°, de tijdvereffening een van maximaal 4°. Voor de eerste fout corrigeren lijkt dus nog net zinvol, vooral omdat dit een vaste waarde is. Het lijkt misschien een grote hokuspokustruc, met die bissectrice, maar het is eigenlijk heel eenvoudig: De zon beweegt regelmatig in een vlak loodrecht op de aardas, in 24 uur rond. De kleine wijzer van je horloge beweegt ook regelmatig, maar in 12 uur rond, dus precies 2x zo snel. De bissectrice van de hoek tussen die wijzer en een vaste richting op je horloge, in dit geval 12 uur, gaat dus precies met de zonnesnelheid. En om 12 uur staat de zon in het zuiden, nu ja, ongeveer dan..... Rechttoe rechtaan zou zijn de bissectrice naar de zon laten wijzen, dan wijst de 12 naar het zuiden. Omdat de hoeken aan weerszijden van de bissectrice uiteraard gelijk zijn kun je ook de kleine wijzer naar de zon laten wijzen, dan wijst de bissectrice het zuiden aan. En de laatste methode werkt wat makkelijker. ++ Lex ++

De truc is niet helemaal nauwkeurig, maar wel voldoende voor een bepaling tot op enkele graden. De onnauwkeurigheid schuilt in verscheidene zaken: 1. grootste fout: de zon staat niet om 12 uur wintertijd in het zuiden. Nederland zou eigenlijk in de west-europese tijdzone moeten liggen, maar is om aansluiting bij Duitsland te krijgen i.p.v. de overzeese aansluiting op Engeland in de midden-europese tijdzone gelegd. Op 5°OL staat de zon gemiddeld om 12.40 uur wintertijd in het zuiden. Voor elke graad oostelijker 4 minuten eerder. 2. De tijdvereffening: door de onregelmatige zonnegang in de loop van het jaar kan de zon een kwartier eerder of later in het zuiden staan. Je kunt dit bijvoorbeeld zien op de grote zonnewijzer die voor het ANWB-hoofdkantoor staat. 3. De zon beweegt niet evenwijdig aan de horizon. Houd daarom het horloge loodrecht op de aardas, en niet horizontaal. Dus in Nederland onder een hoek van 90°-52°=38°. De moeilijkheid is dat je daarvoor moet weten waar het zuiden is; het is dus eigenlijk een iteratieproces. Tip: als je geen tabel hebt waaruit blijkt wanneer de zon in het zuiden staat kun je de tijden van zonsopkomst en zonsondergang optellen en de uitkomst door twee delen. De getallen in de krant gelden voor Utrecht, die uit je GPS voor de eigen standplaats. Noorderbreedte heeft geen andere invloed dan dat je de helling van het horloge moet aanpassen. Je moet dus de bissectrice nemen van de hoek tussen het tijdstip van zuiddoorgang en richting van de kleine wijzer. Overigens is bovenstaande nogal theoretisch aangezien je deze bissectrice in de praktijk niet erg nauwkeurig kunt bepalen. Je moet wel een reuzenhorloge hebben om precies te kunnen werken! Maar voor een ruwe bepaling werkt het goed. (Hier op Malta gaat de oorspronkelijke truc trouwens beter dan in Nederland. De zon staat gemiddeld om 12.03 uur in het zuiden, dus de grootste afwijking is hier niet aanwezig.) ++ Lex ++

En zo zie je maar weer eens dat stukjesschrijvers over een enorme duim beschikken. Kennelijk is navigatie ook al mogelijk via een draadloze aansluiting op het internet..... , althans volgens de stukjesschrijver. ++ Lex ++

Meer over WAAS kun je vinden in de draadjes WAAS en Waas - Nauwkeurig zoeken in dit forum. ++ Lex ++

Maar realiseer je je wel dat je dan de amerikaanse basiskaart krijgt, die in Europa volkomen onbruikbaar is. Voor kaartwerk ben je in dat geval geheel afhankelijk van de geladen detailkaarten. Zie bijvoorbeeld dit draadje. ++ Lex ++